ศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี องค์ประธานสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ เป็นพระราชธิดาองค์เล็กในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถในฐานะที่พระองค์ทรงเป็นนนักวิทยาศาสตร์ที่มีความสามารถ จึงทรงเห็นความสำคัญ ของวิทยาศาสตร์ต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมอยู่ตลอดเวลาและทรงริเริ่มก่อตั้งสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ขึ้นเพื่อช่วยในการพัฒนาประเทศ
ศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ ทรงเป็นพระอาจารย์ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2528 โดยทรงสนพระทัยวิชาทางเคมีด้านการสังเคราะห์ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ และการวิจัยสมุนไพรไทย พระองค์ทรงเป็นบุคคลที่ 3 ของโลกที่ได้รับการทูลเกล้าถวายเหรียญไอน์สไตน์ (Einstein Medal) จากองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ในการที่ได้ทรงสนับสนุนความร่วมมือทางวิทยาศาสตร์ในเอเชียและแปซิฟิกอย่างต่อเนื่องมาเป็นเวลานาน และทรงเป็นชาวเอเชียคนแรกที่ได้รับเชิญให้เข้าเป็นสมาชิกกิตติมศักดิ์ของราชสมาคมเคมีแห่งสหราชอาณาจักร (Royal Society of Chemistry) นอกจากนี้ยังทรงเป็นประธานคณะกรรมการเคมีผลิตภัณฑ์ธรรมชาติของโครงการร่วมระหว่างสมาคมส่งเสริมวิทยาศาสตร์ของญี่ปุ่น (Japan Society for Promotion of Science) และสภาวิจัยแห่งชาติ
พระองค์ทรงได้รับการยอมรับในระดับนานาประเทศในพระปรีชาสามารถทางวิทยาศาสตร์ จากผลงานที่ทรงดำรงตำแหน่งสำคัญๆ หลายตำแหน่งในสหประชาชาติเช่น ที่ปรึกษาพิเศษของโครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ ทรงเป็นกรรมการในคณะกรรมการ Special High-Level Council for International Decade for Natural Disaster Reduction ขององค์การสหประชาชาติ นอกจากนี้ ยังทรงเป็นพระอาจารย์พิเศษของมหาวิทยาลัยต่างๆ ในหลายประเทศ เช่น สหพันธ์รัฐเยอรมนี ญี่ปุ่น และสหรัฐอเมริกา ทรงได้รับการถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยในต่างประเทศหลายแห่ง ทั้งในสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ญี่ปุ่น และประเทศอื่นๆ อีกทั้งยังทรงดำรงตำแหน่งกรรมการบริหารของ International Organization for Chemical Sciences in Development และองค์อุปถัมภ์ของ International Foundation for Science